Freeganismoa

Freeganismoa gehiegizko
kontsumoaren eta xahutzearen
aurka protesta egiteko
mugimendua da. 1989. sortu zen
Ameriketan mugimendu hau eta,
gaur egun munduko hainbat
herrialdetan ditu jarraitzaileak.

Freeganak janaria eta
elikagaiak zaborrontzi eta
kontenedoreetatik jaso, eta
ekitaldi kolektibo irekiak
antolatzen dituzte bildutakoarekin.
Gehienetan, frutak eta barazkiak
aurkitzen dituzte, eta hortik
datorkie izena, doan (free) eta
(vegan) barazkijalea hitzen arteko
uztarketatik.

Beharrak eragindakoa baino,
errebindikazio gisa planteatzen
den mugimendua da
Freeganismoa. Freeganak ez dira
eskaleak, ezta gizarteak
baztertutakoak ere, nahiz eta gaur
egun behin baino sarriagoan
behartsuekin topo egiten duten
euren bilketa saioetan, izan ere,
gero eta gehiago dira
zaborrontzietara beharrak eraginda
jotzen duten pertsonak.

Freegan mugimenduko
pertsonaia ezagun bat Tristram
Stuart idazle eta historialari
ingelesa da
“Despilfarro: el
escándalo global de la
comida” bere
liburuan kontsumitzaileen
gehiegikeriak aztertzen ditu. Esate
baterako EEBBetan zaramara
botatzen diren 40 milioi jakirekin
hainbat milioi pertsonaren
eguneroko gosea ase daitekeela
dio Stuartek. Liburuko datuok
frogatzeko praktika abiatu zuen
egileak eta 2011ko azaroan
Londresen 5.000
pertsonari eman zien jaten zarama
ontzietatik jasotako elikagaiak
erabiliz.

Egia esan, datuok zer pentsa
sortzen dute. Freeganak
militanteak dira eta agian, nire
ikuspuntutik, muturreko jarrera
hartzen dute, halere haien
ekintzek gogoetarako bidea
irekitzen digute, zeren eta
kontsumitzaile orok badugu
erantzunkizunik arlo honetan.

Zalantza barik, ondorengo
datuak argi uzten dute gizakiok
dugun kontzientzia edo jarrera
aldaketaren beharra:

• Ekoizten dugunaren
  1/3 botatzen
  dugu zaramara.
• EEBB eta Europak botatzen
  duten jakiekin gosez dauden
  1000 milioi
  pertsona 4 aldiz elikatu ditzakegu.
• Europan herritar bakoitzak
  95 eta
  115 kilo janari
  botatzen omen du urtean
• Gure zenbait
  eskoletako
  jantokietan sobra
  geratzen den janaria, lehen ez
  bezala, bota egiten da.
• Egunero
  supermerkatuetan
  botatzen diren janari asko eta
  asko jateko modukoak dira.
  Egoera onean aurkitzen dira.
  
• Enpresa politikari jarraiki,
  iraungitze data heltzean denda
  handiek janaria
  trituratu egiten
  dute, nahiz eta egoera onean
  egon, eta zarama kamioia
  hurbiltzean ateratzen dituzte
  jakiak.

Zer egin
despilfarroaren aurka?
Eraginkorrak izan daitezkeen
zenbait neurri gutariko bakoitzak
hartu ahal ditugu, esate baterako:

– Behar duguna erosi.

– Behar dugun beste
erosi. Neurria zaindu.

– Inguruko dendetan
erosi.

Marisa Barrena psikopedagogoa da