Mozorroak eta mozoloak

“Jo zortziko karnabal ai tanbolintero

jendeak jakin da(g)ian zer datorren gero

aratusteak dira  sei egunez edo

jai egiteko onak gura izan ezkero”

Letra hau jarri zion Unai Iturriagak orain dela zenbait urte, Ander Ertzillak sortutako musikari. Harrezkero Durangoko Surrandi konpartsako kideak urtero irteten dira kalea Trikitilari, Txistulari eta Durangoko Bandaren musika hotsean. Aurreko egunetan bakoitzak bere aurpegiaren neurrira egindako sudur luzedun karetak jantzita, puxika eskuan, ondo pasatzeko gogoz eta herritarrak alaitzeko eta astintzeko asmoa izaten dute.

Durangoko aspaldiko pertsonaia hauen mozorroak ostera, ez dauka dendetan saltzen direnen antz handirik. Surrandi mozorro edo disfraz hau merkea izateaz gain, unisex motakoa dela esango genuke. Dendetan saltzen direnak  aldiz, gero eta sexismo karga handiago dakarte, nik uste. Zelanbait esateko,  genero bereizketa nabariagoa.

Aurten deigarrienetariko bat: “enfermera sexy” (niñas 4-6 años) mozorroa iruditu zait. Badago gama bereko suhiltzaile mozorroa ere, takoidun oinetakoekin su itzalgailu bat zapaltzen, eta jarrera sexy samarrean agertzen da neskatoa iragarkian. Katea luze samarra da eta zenbait gurasok disfraz hauek haurren hipersexualizazioa bultzatzea salatu dute.

Honekoak ikusita, niri zera datorkit burura, aratusteetan jai giroa ez eze, neskatoak txiki-txikitatik objektu gisa agertzea ere bultzatzen ez ote den. Izan ere, neskatoei honelako mezu argia ematen zaie mozorrookin: “Aratusteetan ere ederrak eta erakargarriak izan zaitezte” «Ederrak, mutilen desira heterosexualarentzat»

Egia esan, patriarkatuak mila aurpegi ditu, eta karnabaletan, mozorro azpitik baino ez bada ere, emakumeenganako bere asmo zapaltzailea erakutsi egiten digu.

Gogogoratu behar gainera, neskato eta emakumeen kontrako sexu gehigikeriak maizegi gertatzen diren herri honetan, erasotzaileak han-hor-hemen libre dabiltzan gizarte honetan, erasotzaile mozoloek karnabaletan ere ez dutela oporrik hartzen; aitzitik jai giroaz baliatzen dira heuren egitekoak burutzeko.

Halan zein holan, bidea luzea, latza eta sexismoz betea den arren, ea  aratuste hauek “jai egiteko onak” izatea lortzen dugun.  Erasotzaile mozolo halakook berriz, argi ibili eta gogoratu: kaleak eta gauak, aratusteetan ere, denonok dira.

Marisa Barrena psikopedagogoa da