Lau urteko bidaia

Otsailean hasi eta maiatzaren 5ean Plateruena Kafe Antzokian egingo den irakurraldi zabalarekin amaituko den ‘Hitzez eta Ahotsez’ ekimena, laugarren edizioan murgilduta dago. Literatura sustatu, arte honetara jendea erakarri eta euskal zaletasuna bultzatu nahi dituen ekimenaren bultzatzaileek, gai bat aukeratzen dute edizio bakoitzerako; aurten, ‘Bidaiak’ dira ardatza.

‘Hitzez eta Ahotsez’ ekimenari gogo onez erantzuten diote zaletuek eta erantzun zabala jasotzen dute bertaratzeko gonbidapenek. Iaz burututako hirugarren edizioari amaiera eman zion irakurraldian, Durangaldeko herri guztietatik, Bilbotik, Gasteiztik eta Iparraldetik etorritako 250 lagunetik gora batu ziren, literaturak izaera anitzeko jende ugari erakartzen duela agerian jarriz.

Ekimena abiatzeko ideia Marisa Barrenak bota zuen 2013ko ekainean durangon.comen idatzitako iritzi zutabean. Proposamenari Xabier Bovedak, Ixone Aromak, Miren Bihotza Erzillak, Asun Elorriagak eta Goiuri Iturrizak heldu zioten, nahiz eta “talde bat sortu baino gehiago ekimen hau antolatzeko biltzen diren pertsonak gara” Bovedaren esanetan. “Marisa Bilbo Zaharra euskaltegiak egindako irakurraldi baten egon zen eta horrelako ekitaldi bat herrian egitea polita izango zela komentatu zigun”.

Lehenengo edizioa prestatzen ari zirela, “behin egingo genuen ekimena izango zela pentsatuz hasi ginen, jarraipenik gabeko ekimena izango zela”, Barrenaren esanetan. Iritzi berekoa da Erzilla ere, lehenengo ‘Hitzez eta Ahotsez’ hura “behin egiteko erronka” izan baitzen.

Jendearen erantzuna, hala ere, espero zutena baina hobea izan zen eta bertara “adin desberdinetako literatur zaleak” gerturatu zirela azpimarratzen du Erzillak. Ez zen harritzekoa saio arrakastatsua izatea, kontuan izanda aukeratutako gaia Joseba Sarrionandiaren obra zela. “Denok gara oso Sarrionandia zaleak eta hori motibazio berezia izan zen” lehenengo edizioa antolatzeko.

200 testu

Zaletu batzuk, ordea, beldurrez hartu zuten idazle iurretarraren aukeraketa; baten batentzat bere testuak ulergaitzak zirelako eta beste batzuk “lehenengoz gerturatu zirelako” bere idatzietara. Hala ere, irakurraldian tokatu zitzaien testu txatala gustukoa egin zitzaiela zenbaiti gogoratzen du Barrenak eta “horren ostean, etxean zituzten Sarrionandiaren liburuak atera eta irakurtzera animatu ziren”.

Literaturara ez ezik, “Euskal zaletasunera erakarri eta euskaraz irakurtzera” animatzeko helburuak ere aitortzen ditu Bovedak, nahiz eta lehengo edizioan izandako irakurle batzuk gaztelaniaz eta portugesez idatzitako testuak irakurri zituzten.

Ekimenari amaiera ematen dion irakurraldi zabaleko partaideak “hiru aukera dituzte bertan parte hartzeko: testu bat aukeratu eta guri esan zein den testu hori; norberak sortutako testu bat irakurri edo, gehienek aukeratzen dutena, geuk esandako testu bat esatea”, dio Barrenak.

Testuak aukeratzea lan nekosoa da seikote eragilearentzat, guztira 200 testu inguru aukeratu behar dituztelako. Hala ere, “liburu bat leitzerakoan beti gabiltza pentsatzen testu batek lotura izan dezakeela aukeratutako gaiarekin eta horrek aukeraketa lana aurrezten digu”, aitortzen du Barrenak.

Helburuetako bat literatur zaleak eta irakurtzeko ohiturarik ez duten euskaldun zaharrak gerturatzea bada ere, ekimenaren eragileek euskaltegiko ikasleei, berbalaguneko partaideei edo institutu edo ikastolako ikasleei eman nahi diete protagonismo osoa.

Formatu irekia

Oinarriko baldintza irakurle bakoitzak bere testua azaltzeko dituen bi minutuko muga bada ere, partaideek hainbat bide dituzte aukeratutako idatzi-txatala jendaurrean eskaintzeko.

Ekimenaren ardatz nagusiak hitzak eta ahotsak badira ere, partaide batzuk “musikaz, antzerkiaz, margolanaz, dantzaz edo bestelako adierazpideekin” baliatzen dira euren testuak aditzera emateko gogoratzen du Bovedak. Izan ere, horrelako ekitaldiak diziplina anitzeko saioari “arintasuna eta osotasuna” ematen diote.