Bonbaketa eta durangarrak

Badira 78 urte faxisten bonbek gure herria
txikitu zutena. Badira 78 urte krudelkeria
neurrigabea durangar guztien kontra gauzatu
zena: ehundaka hildako, ehundaka zauritu,
ehundaka biktima eta herria birrinduta.

Urteak joan, urteak etorri, azken 30
urteetan martxoaren 31ero krimen lazgarri hori
gogoan izateko, eta biktima guztiei
nolabaiteko atxikipena erakusteko, herritarrak
Elizpean ekitaldi xume batean elkartu egiten
gara. Aurten ere elkartuko gara, betiko legez,
arratsaldeko 8etan.

Baina kontua da badela ordua orain arte
gertaera lazgarri hau gogorarazteko egin
dugunaz hausnarketa egin dezagun. Zer
eskaintzen dio Durangoko herriak bere
historian zehar ezagututako egunik gogorrenari
eta gupidagabeenari? Zelan du oroimenean
Durangok egun gorri hori urtean zehar? 1.
Brontzezko plaka bat Elizpean. 2. Gerran
hildako guztiak ustez omentzen duen
monolitodun Kapilla kristaua hilerrian.

Inork uste al du Europako edozein herritan
horrela gogoan hartuko luketela halako egun
hori? Bizkaiko herri bonbardatuetara
hurreratzea baino ez dugu. Baina Durango eta
durangarrak diferenteak gara: ahanztura da
gure leloa. Ahaztu eginez gero, hobe; zauriak
horrela osatzen ei dira. Ahanztura da ukendurik
estimagarriena. Inoiz kanpotarrak gugana
hurreratuta eta Durangok zelan oroitzen duen
bonbardaketa erakutsi behar izan diogunean,
lotsak hartu gaitu Elizpeko brontzezko plakaren
aurrean.

Baina zer eta zelan egin martxoak 31ko
bonbardaketa eta faxismoaren gordinkeria
guztia ikusarazteko? Ez dugu urrun joan behar,
badugu eta auzokoek egin dutenean adibide
argia:

• bonbardaketaren inguruan durangarrok
  ditugun eskubideak ezagutu
• lekukotzak bildu (biltzen jarraitu)
• bonbardaketaren kalteak zehaztu
• bonbardaketaren inguruan ikertu (ikertzen
  jarraitu)
• bonbardaketaren gunea egin
• bonbardaketaren erantzuleei
  erantzukizunak eskatu (Italiako eta Espainiako
  Armadak)
• bonbardaketaren kalteak eskatu
• gure agintariei eta herri-erakundeei ildo
  honetan lan egin dezaten eskatu

Bonbardaketaren 75. urteurrenean
Durangoko Udalbatzarrak zera onartu zuen
hitzez hitz Premiatzen ditugu Espainiako eta
Italiako Gobernuak, Durangok 1937ko
udaberrian jasandako bonbaketen egileek izan
zirelako, kondena dezaten herritarren eta
ondasunen aurka eginiko delitu
basatiak… Durangoko Udalbatzarrak bere
gain hartzen du eskari hau Espainiako eta
Italiako Gobernuei helarazteko.

Zertan da kontu hau? Zer egin da? Badugu
erantzunik? Erantzunik ezean zer bide jarraitu
beharko genuke? Zertan ari dira gure
agintariak eta ordezkariak?

Durango 1936 kultur
elkartea