Atsolorra. Jaiotza erritua

Atsolorra. Ezagutu berri dudan berba eta erritua. Hasieran berba arraroa eta gogorra. Informazioa jaso ahala ostera,  bigarren aldiz amama izatear nagoen honetan, interesgarria iruditu eta zuekin konpartitzea pentsatu dut.

Euskaldunen jaiotza erritua zen atsolorra. Andre bat erditzear zegoenean, auzoko umerik gabeko emakumeak haren etxera joaten ziren: erditzea prestatzera eta etxeko lanetan laguntzera. Erditu ostean ere etxean gelditzen ziren, ama eta umea apur bat indartu arte. Ama berria bizkortutakoan, auzoko emakume guztiak haren etxean batu eta, bakoitzak eramandako janari eta edariekin, jai bat egiten zuten. Arratsalde pasa, emakumeak elkartuta, haurra auzoan aurkezteko modua zen. Auzolanean, jai giroan, elkartzen ziren emakumeak eta, umea aurrera ateratzen laguntzeko konpromisoa adierazten zioten amari. Atsolorra esaten zitzaion antolatzen zen erritualari.

Dirudienez, milaka urtetan jagon zen erritu hau. Horrela bada,  XVI. mendera arte arazorik gabe iraun zuen, harik eta elizak bataioa inposatu eta  murrizten joan zen arte. Halere, zenbait herritan luzaroan mantendu zen usadioa. Batez ere,  baserri giroan jarraitu zuten atsolorra antolatzen.

Gaur egun, egon badago jaiotzaren erritu honek zentzua duela uste duenik. Zenbait herritan hasi dira usadioa berreskuratzen. Esate baterako,  Hernaniko Ereñotzun  2012ko udaberrian egin zuten XXI. mendeko lehen atsolor modernizatua, 2011n jaiotako haurren senideekin. Kide berriei onespena eta gurasoei babesa emateko balio izan zuen, baita jakintza eta oroitzapenak transmititzeko ere. Harrezkero urtero egin dute.

Beste hainbat herritan ere hasi dira atsolorra antolatzen; Oñatin, Urduñan, Bergaran, Antzuolan edo Oiartzunen. Gure inguruan ere ez legoke txarto jaioberriei ongietorria emateko atsolorra antolatzea, nik uste. Ereduak behintzat hurbil ditugu.

Marisa Barrena psikopedagogoa da